Στόχος είναι αυτό που το άτομο προσπαθεί να πετύχει (Locke et al, 1981).
Σύμφωνα με τη θεωρία της στοχοθεσίας ως επί το πλείστον οι δύσκολοι αλλά όχι αδύνατοι στόχοι, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποφέρουν αποτελέσματα. Ενώ οι απροσδιόριστοι/ ασαφείς στόχοι καθώς και η απουσία αυτών δημιουργούν σύγχυση και αμφιβολία κι έχουν χαμηλότερα επίπεδα απόδοσης.
Καθώς οι καριέρες χτίζονται σιγά-σιγά, οι επιλογές ενός ανθρώπου εκφράζουν τους στόχους που επιδιώκει στη ζωή. Είναι σημαντικό οι στόχοι να εκφράζουν την αυτοαντίληψη του ατόμου και να στηρίζονται στην προσωπικότητα, στις δυνατότητες, στις αδυναμίες, στάσεις και αξίες του.
Όποιος κι αν είναι ο στόχος π.χ. βελτίωση σχολικής επίδοσης σε κάποιο μάθημα, επιτυχία στις πανελλαδικές κ.ο.κ., υπάρχουν πολλές πιθανότητες να επιτευχθεί εφόσον είναι συγκεκριμένος και ελκυστικός. Έτσι δημιουργείται κίνητρο, η προσοχή επικεντρώνεται στο έργο, η προσπάθεια και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτόν τον στόχο αυξάνονται και αναπτύσσονται στρατηγικές επίτευξής του.
Η ανάπτυξη επαγγελματικών στόχων εξαρτάται από τη συμβολή των ακόλουθων παραγόντων (Amundson & Poehnell, 1996):
Δεξιότητες, Ενδιαφέροντα, Αξίες, Προσωπικό Στυλ, Εργασιακή Εμπειρία, Εκπαιδευτικό Υπόβαθρο, Οικεία Πρόσωπα, Αγορά Εργασίας.
Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν, η άποψη «κάνω ότι καλύτερο μπορώ» δεν αποτελεί στόχο και ίσως να μην αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Ένας έξυπνος στόχος με βάση το ακρωνύμιο SMART, θα πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
Specific
Measurable
Attainable
Relevant
Time-bound
1. Συγκεκριμένος: Να απαντάει στην ερώτηση: Ποιος είναι ο στόχος;
2. Μετρήσιμος: Αυτό κάνει έναν στόχο χειροπιαστό. Η μέθοδος μέτρησης και αξιολόγησης της προόδου, μπορεί να είναι τόσο ποσοτική όσο και ποιοτική.
3. Εφικτός: Πόσο ρεαλιστικός είναι αυτός ο στόχος και πως θα επιτευχθεί; Πιστεύω ότι μπορώ να τον πετύχω; Ακατόρθωτοι και εξωπραγματικοί στόχοι όχι μόνο δεν παρακινούν αλλά απογοητεύουν.
4. Σχετικός: Αφορά την επιθυμία μου. Θα πρέπει να είναι κάτι σχετικό με το ποιος είμαι και τι μου αρέσει.
5. Χρονικά καθορισμένος: Το χρονοδιάγραμμα βοηθάει στην καλύτερη κατανομή της προσπάθειας και του χρόνου.
⇓ Σύντομο παράδειγμα:
Στόχος: Θέλω να πετύχω στις πανελλήνιες, στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών ΕΚΠΑ στην Αθήνα.
"Μου αρέσει πολύ αυτή η σχολή. Πέρυσι είχε 17.385 μόρια. Την περσυνή χρονιά τα πήγα καλά, αλλά έλαβα σχετικά χαμηλή βαθμολογία (16) στα μαθηματικά (βασικό μάθημα του επιστημονικού πεδίου), άρα απαιτείται να εξασκηθώ επιπλέον μέσα από ιδιαίτερα μαθήματα για τους επόμενους τέσσερις μήνες, δηλαδή μέχρι το επόμενο τετράμηνο θα πρέπει να είμαι σε θέση να λύνω εξισώσεις και προβλήματα με ευκολία και να ανεβάσω το βαθμό μου τουλάχιστον κατά δύο μονάδες. Η βελτίωση των δεξιοτήτων μου και της βαθμολογίας μου στα μαθηματικά είναι καθοριστικής σημασίας για να ολοκληρώσω την Γ’ Λυκείου με καλό βαθμό και να συνεχίσω στο Πανεπιστήμιο. Μπορώ να αφιερώνω χρόνο κάθε μέρα και να εγγραφώ σε ένα μάθημα που μπορεί να με διδάξει καλύτερα. Μπορώ επίσης να ζητήσω από τους καθηγητές μου συγκεκριμένες συμβουλές για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζω. Μέχρι τις πανελλήνιες θα έχω επιτύχει αυτόν τον στόχο."
∗ Για να μειωθεί το άγχος από τη μία και να αυξηθεί η αυτοπεποίθηση από την άλλη, είναι προτιμότερο να θέτω μικρούς στόχους. Αλλά ακόμα κι αν ο στόχος δεν επιτευχθεί, η αξιολόγηση θα βοηθήσει στο να βρεθεί μια εναλλακτική λύση.