Η ανάλυση SWOT στοχεύει στην ενίσχυση της αυτογνωσίας και στη στοχοθεσία. Ουσιαστικά είναι τα «συν και τα πλην» σε μία πιο αναλυτική εκδοχή.
Αρχικά χρησιμοποιήθηκε στις επιχειρήσεις, ως ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού και ως μέσο για την εξαγωγή συμπερασμάτων, προκειμένου να ληφθεί μια απόφαση.
Πλέον αυτό το εργαλείο έχει εφαρμογή σε πολλές περιπτώσεις. Πολύ αποτελεσματικά μπορεί να αξιοποιηθεί από έναν μαθητή ο οποίος καλείται να πάρει μια σημαντική απόφαση που αφορά τις σπουδές του ή την μελλοντική επαγγελματική του πορεία.
Η λέξη SWOT προκύπτει από τις αγγλικές λέξεις:
Strength
Weaknesses
Opportunities
Threats
~ Η αξιολόγηση γίνεται μέσω κατασκευής ενός πίνακα, όπως φαίνεται παρακάτω.
Πίνακας S.W.O.T. ανάλυσης
Ο σύμβουλος, ο εκπαιδευτικός και ο γονέας μέσα από διερευνητικές ερωτήσεις, μπορούν να οδηγήσουν τον έφηβο να αναγνωρίσει αυτά τα χαρακτηριστικά.
i Ποια είναι τα προτερήματά μου;
i Πως μπορώ να κάνω τη διαφορά;
i Τι πρέπει να αλλάξω για να πετύχω το στόχο μου;
i Ποιες ευκαιρίες υπάρχουν και πως μπορω να τις αξιοποιήσω;
i Αναγνωρίζω τα εμπόδια και πως μπορώ να τα αντιμετωπίσω;
SOS: ~ Όλοι οι παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο και κανένας δεν θεωρείται σημαντικότερος έναντι του άλλου. ~ Όσο γρηγορότερα και πληρέστερα κατανοήσει το άτομο τους εσωτερικούς του πόρους αλλά και τις εξωτερικές μεταβλητές τόσο καλύτερα θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις.
Ένα συμπληρωματικό εργαλείο για την ανάλυση εξωτερικών περιβαλλοντικών παραγόντων είναι το PESTLE Analysis. Μελετά δηλαδή τους Πολιτικούς, Οικονομικούς, Κοινωνικούς, Τεχνολογικούς, Νομικούς, Περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι οποίοι παίζουν καθοριστικό ρόλο στο άτομο.