Τις τελευταίες δεκαετίες η επιστημονική έρευνα σχετικά με τα αίτια της δυσλεξίας και τους πιθανούς τρόπους παρέμβασης έχει οδηγήσει στο να δημιουργηθούν διάφορες θεωρίες και ορισμοί. Εδώ θα δούμε συνοπτικά τι είναι η δυσλεξία και κάποια από τα χαρακτηριστικά των ατόμων με αυτήν.
Σύμφωνα με τη Βρετανική Εταιρία Δυσλεξίας (B.D.A) «η Δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία, η οποία επηρεάζει την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που σχετίζονται με τη γλώσσα. Υπάρχει στα άτομα από τη γέννησή τους και εξελίσσεται κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη φωνολογική επεξεργασία, στη μνήμη, στην ταχεία ονοματολογία αντικειμένων, στην ταχύτητα της επεξεργασίας και στην έμφυτη ανάπτυξη των ικανοτήτων του ατόμου».
Η δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία που πιστεύεται ότι επηρεάζει σημαντικό και συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού και ο βαθμός της ποικίλει από άτομο σε άτομο. Παράγοντες που προκαλούν αυτήν την διαταραχή φαίνεται να είναι κυρίως κληρονομικοί, χωρίς να αποκλείονται γνωστικά-λειτουργικά αίτια και ασθένειες.
Οι συνέπειες που επιφέρει επηρεάζουν και δυσκολεύουν την καθημερινότητα του ατόμου πέρα από τις μαθησιακές ελλείψεις.
Βασικές περιοχές που επηρεάζει είναι:
- Ακουστική αντίληψη: Η ερμηνεία των ήχων διαφέρει, δηλαδή (χωρίς να υπάρχει πρόβλημα στην ακοή) το άτομο μπερδεύει τα εξής γράμματα: μ-ν, τ-ντ, γκ-κ, ενώ κάποια δεν τα ακούει ή τα βάζει σε άλλη σειρά.
- Οπτική επεξεργασία: Παρομοίως υπάρχει σύγχυση των γραμμάτων ε-3, Λ-ν, Ν-Ζ, Μ-Ν, Π-Γ, Θ-Ο λόγω ομοιότητας ή καθρεπτικής αντιστοιχίας.
- Προσοχή και συγκέντρωση σε μία εργασία.
- Μνήμη, κυρίως μακρόχρονη και εργαζόμενη.
Κι επειδή ο δείκτης νοημοσύνης μπορεί να είναι φυσιολογικός ή πάνω από το μέσο όρο ενδέχεται να μην εντοπιστεί έγκαιρα.
Κάποια χαρακτηριστικά σημάδια είναι τα εξής:
- Δυσκολία σε ανάγνωση και γραφή.
- Δυσκολία στη μνήμη και στην ανάκληση αλφαβήτου, προπαίδειας, μηνών (ακολουθίες).
- Ανάποδη γραφή αριθμών & γραμμάτων.
- Χρήση δαχτύλων για απλές αριθμητικές πράξεις.
- Σύγχυση αριστερά-δεξιά.
- Παράλειψη γραμμάτων: καίει/ κλαίει.
- Κατανάλωση περισσότερου χρόνου στις γραπτές εργασίες από ότι οι συνομήλικοι.
- Μπέρδεμα της σειράς των γραμμάτων π.χ. νέα/ εάν.
Αυτά τα λάθη μπορεί να γίνουν από οποιοδήποτε παιδί (έως 7 ετών), για ένα δυσλεξικό άτομο όμως συνεχίζονται και σε μεγαλύτερη ηλικία. Σαφέστατα άνθρωποι με δυσλεξία μπορούν να μάθουν σε όποια ηλικία κι αν βρίσκονται (όσο πιο νωρίς, τόσο πιο καλά) ωστόσο χρειάζονται παραπάνω χρόνο και κατάλληλη μέθοδο.
* Χρήσιμη πηγή πληροφορίων αποτελεί η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Γονέων Παιδιών με Δυσλεξία & Μαθησιακές δυσκολίες: www.dyslexia-goneis.gr.
Βιβλιογραφία
Παντελιάδου, Σ., & Μπότσας, Γ. (2007). Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών 1βάθμιας και 2βάθμιας Εκπαίδευσης στις Μαθησιακές Δυσκολίες «Μαθησιακές δυσκολίες-Βασικές Έννοιες και Χαρακτηριστικά». Βόλος: Εκδόσεις Γράφημα.