Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 16/11/2022
Παρόλο που η εξέγερση του Πολυτεχνείου ανήκει στο πρόσφατο παρελθόν, έγινε μόλις το Νοέμβριο του 1973, στο μνήμη και στη συνείδηση του κόσμου είναι ένα ασαφές γεγονός που κάθε χρόνο μονοπωλείται από «συμβολικές» επετείους και καθιερωμένους «εορτασμούς» που παίρνουν πολλαπλές διαστάσεις.
Ιστορική αλήθεια υπάρχει, αλλά είναι προφανές πως το τρομοκρατικό καθεστώς και η λογοκρισία που επικρατούσε τότε, έχουν αφήσει λίγες και κυρίως δευτερογενείς πηγές αναφορικά με τα πραγματικά συμβάντα. Έτσι, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου φτάνουν στις επόμενες γενιές μέσα από τη Δημόσια Ιστορία, δηλαδή την ιστορία η οποία γίνεται γνωστή στην κοινωνία κυρίως από τα ΜΜΕ, τα σχολικά εγχειρίδια, κ.λπ. κι αυτό ενέχει τον κίνδυνο μιας κατασκευασμένης ιστορίας.
⇒ Για να εντάξουμε όμως, το ιστορικό αυτό γεγονός σε ένα πιο ευρύ ιστορικό πλαίσιο ας θυμηθούμε τι έγινε λίγα χρόνια πριν και πως βρίσκει την Ελλάδα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά, η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος έχει λήξει (1945) όπως και ο Ελληνικός Εμφύλιος (1949). Αρχίζει λοιπόν, παγκοσμίως, μία φάση ανάκαμψης και προόδου.
⇒ Στην Ελλάδα γίνονται πολλά έργα υποδομής και αναπτύσσεται ιδιαίτερα ο βιομηχανικός τομέας. Παράλληλα ξεκινά μια μεγάλη αυξητική τάση εσωτερικής μετανάστευσης προς τα μεγάλα αστικά κέντρα και κυρίως την Αθήνα. Ωστόσο σε μεγάλο βαθμό, υπάρχει εκμετάλλευση της εργατικής τάξης με χαμηλά ημερομίσθια κι όχι καλές συνθήκες εργασίας τα οποία θα οδηγήσουν στη δημιουργία του εργατικού κινήματος που κορυφώνεται τον Ιούλιο του 1965 (Ιουλιανά).
⇒ Το 1967 δίνεται ένα τέλος σε όλα αυτά από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τη στρατιωτική δικτατορία που επιβάλει. Παραμένει στην εξουσία έως τον Ιούλιο του 1974, δηλαδή 8 μήνες μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Στο διάστημα αυτό, ο Μάης του '68 στη Γαλλία, θα επηρεάσει περαιτέρω τα πολιτικά κινήματα στην Ελλάδα.
⇒ Το 1973 ξεσπά παγκόσμια οικονομική κρίση και η χώρα που είναι ήδη σε δύσκολη κατάσταση επηρεάζεται κι αρχίζει να αντιδρά εντονότερα απέναντι στη Χούντα. Η αύξηση της ανεργίας, η άνοδος του πληθωρισμού και η πτώση της παραγωγής οδηγούν σε απεργίες και κινητοποιήσεις.
Ένα τέτοιο σύνθημα σε Γενική Απεργία κηρύχθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1973 και οδήγησε πλήθος κόσμου εργατικής τάξης, φοιτητών και μαθητών να συγκεντρωθεί στο Πολυτεχνείο Αθηνών. Ο καθένας επαναστατούσε για τους δικούς του λόγους. Με βάση τα στοιχεία του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η πλειοψηφία των εξεγερμένων ήταν από 16 έως 33 ετών και ο αριθμός των νεκρών και των τραυματιών 882.
Δυστυχώς τα τανκς και οι νεκροί δεν είναι μύθος. Αλλά μένουν ακόμα πολλά που πρέπει να απαντηθούν αναφορικά με τα αίτια, τους υπεύθυνους αλλά και τις συνέπειες...
Πηγή:
Χριστοφή, Μ. Κ. (2011). Πολυτεχνείο'73 (No. GRI-2012-8088). Aristotle University of Thessaloniki.